بوش های بدنه سیلندر به دو گروه تقسیم می شوند

1.بوش هایی که با بدنه سیلندر یکپارچه هستند.
2.بوش هایی که از بدنه سیلندر قابل جدا شدن هستند.

بوش هایی که با بدنه سیلندر یک پارچه هستند:در این حالت بوش ها با بدنه سیلندر تواما ریخته گری می شوند. جنس آلیاژ بوش ها با بدنه سیلندر یکسان انتخاب می شود. زمانی که بوش ها ساییده می شوند به دو روش می توان آن ها را اصلاح کرد
الف: تراشکاری داخل سیلندر ، در این روش که خیلی حساس و دقیق می باشد. به علت تراشکاری داخل سیلندر قطر آن بزرگتر از حالت اولیه استاندارد شده و نیاز به استفاده از پیستون بزرگتر خواهد بود.
ب: بوش زنی داخل سیلندر ساییده شده ،در این روش یک بوش از جنس آلیاژهای فولادی با فشار در داخل بوش ساییده شده قرار داده می شود.ضخامت بوش ۱ تا ۳ میلی متر است. در این روش از پیستون های استاندار استفاده می شود.

بوش هایی که از بدنه سیلندر قابل جدا شدن هستند
خود این بوش ها به دو گروه تقسیم می شوند

انواع بوش سیلندر

1.بوش تر Wet liner
2.بوش خشک Dry liner

در مورد موتورهایی که سیستم خنک کاری آن ها با آب صورت می گیرد ، اگر بوش مستقیما با آب در تماس باشد به نام بوش تر نامیده می شود و اگر مستقیما با آب در تماس نباشد بوش خشک نامیده می شود.
بوش تر به راحتی از جایگاه خود بیرون آمده و قابل تعویض می باشد. ضخامت بوش های تر حدود ۴ تا ۸ میلی متر بوده و معمولا از آلیاژهای چدنی ساخته می شوند. برای بهبود آبندی بوش با بدنه موتور به منظور جلوگیری از نشت آب از اطراف بوش به داخل کارتر روغن ، در قسمت پایین بوش یک یا دو عدد گلوگاه جهت قرار دادن حلقه لاستیکی در نظر گرفته می شود.

به منظور کاهش ضریب اصطکاک و افزایش قابل ملاحضه مقاومت به سائیدگی در موقع ساخت بوش ها از روش پوشش گذاری  سدیمانتاسیون با گوگرد استفاده می شود.
بوش های خشک از آلیاژهای فولادی ساخته می شوند و ضخامت آن ها در حدود ۳ میلی متر است. که بعد از خنک شدن توسط هوا  یا هر روش دیگر با فشار در داخل حفره موجود در بدنه سیلندر قرار داده می شوند. چون این بوش مستقیما با آب در تماس نیست بنابراین امکان نشت آب از اطراف سیلندر وجود نخواهد داشت.

در موقع سائیده شدن بوش  یا بیضوی شکل شدن باید داخل آن را تراشکار نمود. در این صورت به علت زیاد شدن قطر داخلی آن بایستی از پیستون های بزرگتر از اندازه استاندار استفاده کرد.
بوش سیلندر نوع تر، قطعه ای قابل تعویض است که از جنس چدن آلیاژی ساخته شده است و با لغزش درون بلوک سیلندر جای داده میشود. مایع خنک کننده موجود در محفظه بلوک سیلندر ، بوش سیلندر را در میان گرفته و بطور مستقیم آنرا خنک می کند و نهایتاً منجر به تنظیم دمای موتور می گردد .

دستورالعمل نصب بوش سیلندر

روش تعمیر یا تعویض بوش سیلندر

در صورت وجود یکی از ایرادات زیر، بوش سیلندر باید تعویض گردد ، در غیر اینصورت قابل تعمیر و اصلاح خواهد بود

۱. خارج از محدوده بودن اندازه قطر داخلی با تلرانسهای هندسی آن .

۲. ترک خوردگی لبه بوش .

۳. آسیب دیدگی شیارهای لاستیکهای دور بوش .

۴. خوردگی یا ایجاد حفره بر روی بوش .

۵. ترک خوردگی یا شکستگی بوش .

۶. وجود خطهای عمیق بر روی سطح داخلی بوش .

بیرون کشیدن بوش سیلندر

تذکر  در هنگام بیرون کشیدن بوش سیلندر باید شیوه صحیح و مناسب بکار گرفته شود . اگر از ابزار و روش صحیحی جهت اینکار استفاده نشود ، این امکان وجود دارد که به بوش و بلوک سیلندر صدمه وارد شود .

۱. پیستون و دسته پیستون را همانند زمان مونتاژ بیرون بیاورید .

۲. در صورتی که استفاده مجدد از بوش مقدور باشد حتماً محل قرارگرفتن بوش روی بلوک سیلندر را علامت گذاری نمایید .

۳. کفشک ابزار بیرون کشنده بوش را آزاد و رها کنید .

۴. کفشک را در قسمت لبه پایینی بوش سیلندر قرار دهید .

۵. پیچ روی ابزار را در جهت عقربه های ساعت بچرخانید تا بوش سیلندر جدا و خارج شود .

۶. اورینگ های آب بندی دور بوش و زیر لبه بوش را بیرون آورده و دور بیندازید .

۷. ابزار بیرون کشنده را از بوش سیلندر جدا کنید .تذکر  بوش سیلندر باید حتماً در وضعیت ایستاده نگه داشته شود . بوشهای سیلندری که برای مدت زمان طولانی به بغل خوابانده شوند ممکن است دو پهن شده و تغییر شکل بدهند و نصب آنها بر روی موتور غیرممکن شود .

تمیز نمودن بوش سیلندر

تذکر: اگر قرار است بوشها تا مدتی نصب نشوند، آنها را به آرامی با روغن محافظ پاکیزه و چرب کنید و در حالت ایستاده در جای تمیز و خشک انبار کنید.

پیش از بازدید و کنترل، بوش سیلندر را به شرح زیر تمیز نمایید

۱.بوشهای جدید و کارکرده را با شوینده ای قوی و آّب گرم یا بخار بشوئید و با برس مویی غیر فلزی تمیز نمائید .

۲. بوش را با فشار باد خشک کنید .

۳. سطح داخلی بوش را با روغن تازه موتور بپوشانید .

۴. داخل بوش را با دستمال کاملاً تمیز نمایید.

۵. اگر باقیمانده تیره رنگی روی دستمال دیده شد مجدد مراحل ۴ تا ۶ را تکرار کنید تا دیگر هیچ لکه ای روی دستمال ظاهر نشود .

کنترل بوش سیلندر

۱. بوش سیلندر را از نظر ترک خوردگی ، ضرب دیدگی و … کنترل نموده و در مشاهده هر موردی آن را تعویض نمائید .

۲. بوش سیلندر را از نظر وجود خوردگیهای حفره ای سطحی بدقت کنترل نمائید در بوشهای مستعمل و در صورت وجود حفره بوش را تعویض کنید.

۳. لبه بوش را از نظر ترک خوردگی و ضرب دیدگی (مخصوصاً در بوشهای مستعمل) کنترل و بررسی نمائید .

۴. شیارهای آببندی اورینگ را از نظر ضرب خوردگی و صدمه دیدگی کنترل نمائید .

۵ قطر بیرونی بوش را اندازه گیری نمائید .

۶. قطر داخلی بوشها را از لحاظ قطر داخل و تلرانسهای هندسی دقیقاً اندازه گیری نمائید .

۷. ضخامت قطر لبه بوش را نیز دقیقاً اندازه گیری کنید .

توجه . خوردگی حفره ای سطح خارجی بوشها بر اثر تعمیر و نگهداری ضعیف سیستم خنک کننده بوجود می آید و اگر این مشکل بر طرف نشود موجب سوراخ شدگی بوش سیلندر و نهایتاً قاطی شدن آب و روغن داخل موتور میشود .تذکر. در زمان نصب پیستون یا بوش جدید انطباق دقیق این دو قطعه از نظر میزان خلاصی بین بوش و پیستون و دهانه رینگ بسیار مهم و حیاتی است.

نصب بوش سیلندر

۱. درون و بیرون بوش سیلند را تمیز کنید و لبه بوش و شیارهای رینگ آب بندی را با یک مایع حلال بشویید.

۲. کلیه زنگ زدگی ها و جرمهای بلوک سیلندر و سطوح آب بندی را خارج ساخته و کاملاً تمیز نمایید .

۳. بلوک سیلندر را از نظر شکستگی و تغییر شکل بازرسی نموده و با ساعت اندازه گیری کنترل نمایید چرا که وجود هر گونه رسوبات در محل بوش و یا باقیمانده اورینگ قبلی و تغییر شکل بلوک ، باعث دو پهن شدن بوش جدید و نهایتاً اشکال در عملکرد موتور خواهد شد .

۴. بوشهای جدید را ابتدا از نظر ابعادی کنترل نموده و آنها را بدون اورینگ مونتاژ نمایید . باید توجه داشت که در این حالت بوشها بدون نیروی زیاد و فقط با فشار دست قابل نصب باشد . برآمدگی بالای بوش باید در حالی که بوش به خوبی بر روی نشیمنگاه خود نشسته است اندازه گیری شود .

۵. بوش را از بلوک سیلندر درآورده و اورینگهای آنرا نصب کنید . مواظب باشید اورینگ ها دچار پیچیدگی نشوند . اورینگها را با روغن یا گریس آغشته نمایید .

۶. بعد از مونتاژ اورینگها ، بوش را با استفاده از پرس مخصوص در داخل بلوک سیلندر جا گذاری نمایید . از وارد آوردن هر گونه ضربه در هنگام جا زدن بوش خودداری شود .

۷. بعد از نصب بوشها در داخل بلوک سیلندر برای حصول اطمینان از عدم ترک خوردگی یا دو پهن شدن و یا هر گونه صدمه احتمالی درحین مونتاژ ، بوشها را مجدداً مورد اندازه گیری و بازدید قرار دهید .

.پیشگیری از خرابی بوش سیلندر 

1.استفاده از مایع خنک کننده مناسب با ترکیب 60 درصد یا 70درصد ضد یخ + 40درصد یا 30درصد آب مقطر از خرابی سر سیلندر هم

می تواند جلوگیری کند

نکته اول . استفاده بیش از 70 درصد ضد یخ باعث کاهش در دمای یخ زدگی مایع خنک کننده میشود

نکته دوم. استفاده کمتر از 60 درصد ضد یخ نیز باعث کاهش مقاومت به خوردگی مایع خنک کننده می شود

نکته سوممهم .استفاده 100درصد از آب مقطر به شدت مخرب و باعث ایجاد خوردگی می شود

2. تعویض کامل مایع خنک کننده به صورت سالانه به دلیل از بین رفتن خاصیت ضد خوردگی آن.

3. سرویس و استفاده مداوم از ترموسوتات در تمام طول سال برای کنترل دمای مایع خنک کننده که نقش موثری در ایجاد و افزایش سرعت خوردگی دارد.

4. سرویس واتر پمپ و اطمینان از سلامت و عدم وجود رسوب در لوله ها و مسیر جریان مایع خنک کننده

نکته . وجود رسوب در لوله ها و مسیر جریان مایع خنک کننده باعث کم شدن قطر لوله ها و در نتیجه افزایش فشار و تلاطم مایع می شود

5. استفاده از فیلتر آب برای جمع آوری ذارت معلق و ناخالصی های موجود در مایع خنک کننده و در نتیجه عدم تشکیل رسوب

6.اطمینان از سالم بودن و آب بندی کامل درپوش رادیاتور

نکته . آب بند نبودن سیستم خنک کننده باعث افت فشار مایع شده و در نتیجه ایجاد تلاطم و تشکیل حباب را به دنبال دارد.

توجه . از سوراخ کردن در پوش و تغییر در سوپاپ درب جدا خودداری نمایید.

7.اطمینان ازمتصل بودن و سالم بودن اتصال موتور به بدنه

8.استفاده نکردن از پیستون های مستعمل با کاهش قطر زیاد. زیاد شدن خلاصی بین بوش و پیستون مطابق کلیپ ماهله در انتهای صفحه

 9.اطمینان از سالم بودن و عدم خوردگی سکوی سیلندر محل نشیمنگاه بوش سیلندر

10.استفاده از اورینگ دور بوش اصلی و مطمئن

نکته خیلی مهم  یکی دیگر از دلایل اصلی و مهم در سوراخ شدگی بوش سیلندر وجود ارتعاش در موتور بوده که با رعایت نکردن بنده های 8،7و 9 می تواند در کنار بقیه موارد به بروز سریعتر این عیب بر روی بوش سیلندر منجر شود

. شرح دلایل سوراخ شدن بوش سیلندر 

این عیب که به خوردگی حبابی معروف است نتیجه تشکیل و برخورد حباب هایی از مایع خنک کننده با سطح فلز می باشد حباب ها که در اثر سرعت جریان بالای مایع خنک کننده و تغییر جهت ناگهانی به وجود می آیند با برخورد به سطح فلز ، نیروی معادل 60000 psi و 4134 bar را ایجاد کرده و باعث آسیب دیدن سطح و ایجاد حفره میشوند

. علل وقوع 

• نامناسب بودن مایع خنک کننده
• وجود ایراد فنی در ترموستات ، واتر پمپ و یا در پوش رادیاتور
•  رسوب در لوله ها ومسیر عبور مایع خنک کننده

 توجه  از مخلوط کردن و استفاده از دو نوع ضد یخ خودداری نمایید.